Drodzy Czytelnicy, w wasze ręce oddajemy szesnasty zeszyt „Nowego Prometeusza”
kwiecień 2022
„Nowy Prometeusz” nr 16/2022 już dostępny
Category Archives: PL
Specjalny, jubileuszowy zeszyt „Nowego Prometeusza” na 30 lecie Studium Europy Wschodniej UW – 1990-2020
Drodzy Czytelnicy, w wasze ręce oddajemy piętnasty zeszyt Nowego Prometeusza. Jest to zeszyt specjalny, wydany z okazji jubileuszu 30-lecia Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, w ramach serii „30 tomów na 30-lecie SEW UW”. Na niniejszy tom składają się teksty publikowane na łamach Nowego Prometeusza w ciągu 10 lat jego istnienia – 2010-2020.
PEŁEN ZESZYT W PDF
Porozumienie Białowieskie 28 lat później. Uczestnicy i obserwatorzy//Беловежское соглаше- ние 28 лет спустя. Участники и наблюдате ли – Specjalna dyskusja//Специальная дискуссия:
spisał Denys Kutsenko
[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: "Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss. 11-38]
Dyskusja odbyła się 29 czerwca 2019 r., w ramach 16 dorocznej Warsaw East European Conference 2019 “The Post-Soviet Space Three Decades Later. Time of Troubles or Triumph?”, zorganizowanej przez Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Rolę moderatora pełnił dyr. Jan Malicki
Дискуссия состоялaсь 29 июня 2019 года в рамках 16-й ежегодной конференции Warsaw East European Conference 2019 года «Постсоветское пространство три десятилетия спустя. Смутное время или триумф?», организованной Центром Исследования Восточной Европы Варшавского университета. Mодератором был директор Ян Малицкий.
PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF
Koncepcja klinów geopolitycznych i system ich funkcjonowania na przykładzie Rosji
Egidijus Motieka
[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: "Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.39-72]
Rozpoczęta przez Rosję agresywna polityka oparta na bezpośredniej sile militarnej, była przez jej sąsiadów, Gruzję i Ukrainę, najczęściej określana jako „agresja”, „kontynuacja polityki imperialnej”, „chęć powrotu do dawnej świetności ZSRR”, „próby utrzymania obronnej i życiowej przestrzeni WNP” itd. Ze wszystkim tym pozostaje się zgodzić. Jednakże, na ile systemowo zaplanowany jest rozwój rosyjskiej przestrzeni geopolitycznej i terytorialnej? Czy jest to rzeczywiście rozwój, czy po prostu desperacka próba zahamowania postępującego procesu rozpadu WNP, który powodują impas ideologiczny (połączenie wartości sowieckich z zasadami funkcjonowania sterowanego kapitalizmu), pustka kulturowa oraz rozrośnięte eurazjatyckie ambicje geopolityczne, które wynikają z przyznanej sobie roli przywódcy panslawistycznego świata?
PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF
Wspólna przeszłość pisana osobno. Mit Wielkiego Zwycięstwa w telewizji białoruskiej i rosyjskiej w latach 2017-2018
Stefaniya Kavaleuskaya
[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: "Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.95-108]
Wielkie zwycięstwo w II wojnie światowej jest kluczowym elementem ideologicznej narracji na Białorusi oraz w Rosji. Związek Sowiecki, który „samodzielnie, wysiłkiem prostych ludzi” pokonał faszystowskie Niemcy – to bardzo silna i często stosowana figura ideowa zarówno w przemówieniach polityków jak i przekazie medialnym. Rosja i Białoruś w relacjach bilateralnych również odwołują się do wspólnej spuścizny sowieckiej, do idei braterstwa narodów oraz jedności drogi historycznej. W ostatnich latach można zaobserwować pogorszenie relacji dwóch krajów, jednak czy spór polityczny wpływa na tworzenie narracji ideologicznej? Próbą odpowiedzi na powyższe pytanie będzie skonfrontowanie przekazów medialnych, dotyczących mitu Wielkiego Zwycięstwa w telewizji państwowej białoruskiej oraz rosyjskiej z roku 2017 oraz 2018.
PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF
Europa Środkowo-Wschodnia w pułapce nieefektywnych „reguł gry”? Rozważania nad mechanizmami typowymi dla procesu normatywnej regulacji i ich wpływem na rozwój gospodarczy regionu
Łukasz Kutyło
[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: "Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.73-94]
Choć w krajach Europy Środkowo-Wschodniej od trzech dekad dokonują się głębokie przeobrażenia polityczne i gospodarcze, to region ten dalej pozostaje słabiej rozwinięty od Europy Zachodniej, a szansa na to, by w przyszłości zniknął ów rozdźwięk między dwiema częściami kontynentu, wydaje się niepewna. Jeśli przyjmiemy, że jednym z czynników, który zwłaszcza w dłuższej perspektywie ma wpływ na rozwój gospodarczy i być może w części odpowiada za ten obserwowany wciąż rozdźwięk, jest odpowiedni sposób organizacji zbiorowości, to próba odpowiedzi na pytanie o zapóźnienie gospodarcze Europy Środkowo-Wschodniej kieruje naszą uwagę na tę właśnie problematykę.
PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF
Utracone nadzieje: azerbejdżańska prometejska emigracja a II wojna światowa
Shahla Kazimova
[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: "Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.137-148]
Jednym z ciekawych i zarazem budzącym emocje w historii azerbejdżańskiej politycznej emigracji jest okres drugiej połowy lat 30., nacechowany aktywnością w relacjach z Niemcami. Dla wielu współczesnych mieszkańców Azerbejdżanu sam fakt nawiązania stosunków azerbejdżańskich polityków z III Rzeszą, państwem, przeciwko któremu walczyli ich dziadkowie w szeregach Armii Czerwonej, może budzić niezrozumienie. Użyto tu wyrazu „może”, gdyż wiedza na ten temat jest w społeczeństwie azerbejdżańskim znikoma. Deficyt publikacji omawiających te relacje pozostawia wiele aspektów w cieniu domysłów i nadinterpretacji.
PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF
Wykorzystanie publikacji naukowej w dyplomacji publicznej. Przykład albumu poświęconego emigracji gruzińskiej w II Rzeczypospolitej
Dariusz Maciak
[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: "Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.177-180]
W odstępie czterech lat w trzech językach – polskim, angielskim i gruzińskim – ukazały się trzy edycje książki autorstwa Davida Kolbai Pod skrzydłami Rzeczypospolitej. Emigracja gruzińska w Polsce 1921-1939. Autor jest Kierownikiem Seminarium Kaukaskiego Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Omawiane publikacje to w istocie imponujące szatą edytorską albumy zdjęć ukazujących życie emigracji gruzińskiej w II Rzeczypospolitej. Ich treść w skrócie prezentuję na końcu niniejszego opracowania. Pierwsza wersja książki opublikowana została w 2015 r. w języku polskim staraniem Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Promocja książki odbyła się 8 grudnia 2015 roku na Uniwersytecie Warszawskim w sali Narożnej Pałacu Tyszkiewiczów-Potockich w obecności Ambasadora Gruzji w Rzeczypospolitej Polskiej Nikoloza Nikolozishviliego, oraz profesora Vladimera Papawy, Rektora Państwowego Uniwersytetu im. Iwane Dżawachiszwili Tbilisi.
PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF
Rosyjski „Bliski Wschód”: religijne i społeczno-polityczne uwarunkowania rozwoju fundamentalizmu islamskiego na Kaukazie Północnym po upadku Związku Radzieckiego
Adam Martofel
[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: "Nowy Prometeusz" nr 12, grudzień 2018, ss. 37-60]
Celem niniejszego artykułu jest zobrazowanie i interpretacja religijnych i społeczno- politycznych uwarunkowań rozwoju fundamentalizmu muzułmańskiego na Kaukazie Północnym oraz wpływu, jaki mają na to zjawisko konflikty lokalne i polityka Rosji względem regionu. Rozwój nastrojów fundamentalistycznych zaś ma bezpośredni wpływ na postępującą radykalizację mieszkańców regionu, oraz pośrednio wpływa na wzrost zagrożenia terrorystycznego. Autor publikacji poddał analizie ewolucję islamu kaukaskiego i jego radykalizację pod wpływem wydarzeń, jakie miały miejsce w latach dziewięćdziesiątych XX w. oraz na początku XXI w. Analiza dotyczy w głównej mierze aspektów religijnych oraz społeczno-politycznych, lecz w celu dokładniejszego rozpatrzenia istoty problemu rozważone zostały także inne czynniki, które pośrednio lub bezpośrednio miały, bądź mają nadal wpływ na kształtowanie się radykalnego islamu na Kaukazie Północnym.
PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF
Kilka refleksji o losach idei prometejskiej
Marek Kornat
[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: "Nowy Prometeusz" nr 12, grudzień 2018, ss. 83-91]
Porozbiorowe dzieje Polski nie znały pojęcia prometeizmu. Pojęcie to występowało oczywiście w filozofii jako pogańska, grecka nauka o zbawieniu, jakie dał ludziom Prometeusz, za sprawą swego znanego czynu (kradzieży bogom ognia). Niedawno przypomniał tę koncepcję na jednej z konferencji naukowych znany filozof polski i polityk prof. Ryszard Legutko2. Książe Adam Jerzy Czartoryski nie posługiwał się pojęciem prometeizmu. Ale to co jest przedmiotem prometejskich dążeń wykładał jakże przenikliwie w swoich wystąpieniach publicznych po Powstaniu Listopadowym, na uchodźstwie, gdzie założył wielki obóz polityczny – Hotel Lambert, który słusznie uznajemy za Ministerstwo Spraw Zagranicznych nieistniejącego państwa. Pozostanie zapewne ironią historii to, że w takiej właśnie roli wystąpić przyszło dawnemu ministrowi spraw zagranicznych Rosji.