Category Archives: Współczesność

Koncepcja klinów geopolitycznych i system ich funkcjonowania na przykładzie Rosji

by a.gryzlak

Egidijus Motieka

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.39-72]

Rozpoczęta przez Rosję agresywna polityka oparta na bezpośredniej sile militarnej, była przez jej sąsiadów, Gruzję i Ukrainę, najczęściej określana jako „agresja”, „kontynuacja polityki imperialnej”, „chęć powrotu do dawnej świetności ZSRR”, „próby utrzymania obronnej i życiowej przestrzeni WNP” itd. Ze wszystkim tym pozostaje się zgodzić. Jednakże, na ile systemowo zaplanowany jest rozwój rosyjskiej przestrzeni geopolitycznej i terytorialnej? Czy jest to rzeczywiście rozwój, czy po prostu desperacka próba zahamowania postępującego procesu rozpadu WNP, który powodują impas ideologiczny (połączenie wartości sowieckich z zasadami funkcjonowania sterowanego kapitalizmu), pustka kulturowa oraz rozrośnięte eurazjatyckie ambicje geopolityczne, które wynikają z przyznanej sobie roli przywódcy panslawistycznego świata?

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Wspólna przeszłość pisana osobno. Mit Wielkiego Zwycięstwa w telewizji białoruskiej i rosyjskiej w latach 2017-2018

by a.gryzlak

Stefaniya Kavaleuskaya

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.95-108]

Wielkie zwycięstwo w II wojnie światowej jest kluczowym elementem ideologicznej narracji na Białorusi oraz w Rosji. Związek Sowiecki, który „samodzielnie, wysiłkiem prostych ludzi” pokonał faszystowskie Niemcy – to bardzo silna i często stosowana figura ideowa zarówno w przemówieniach polityków jak i przekazie medialnym. Rosja i Białoruś w relacjach bilateralnych również odwołują się do wspólnej spuścizny sowieckiej, do idei braterstwa narodów oraz jedności drogi historycznej. W ostatnich latach można zaobserwować pogorszenie relacji dwóch krajów, jednak czy spór polityczny wpływa na tworzenie narracji ideologicznej? Próbą odpowiedzi na powyższe pytanie będzie skonfrontowanie przekazów medialnych, dotyczących mitu Wielkiego Zwycięstwa w telewizji państwowej białoruskiej oraz rosyjskiej z roku 2017 oraz 2018.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Europa Środkowo-Wschodnia w pułapce nieefektywnych „reguł gry”? Rozważania nad mechanizmami typowymi dla procesu normatywnej regulacji i ich wpływem na rozwój gospodarczy regionu

by a.gryzlak

Łukasz Kutyło

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.73-94]

Choć w krajach Europy Środkowo-Wschodniej od trzech dekad dokonują się głębokie przeobrażenia polityczne i gospodarcze, to region ten dalej pozostaje słabiej rozwinięty od Europy Zachodniej, a szansa na to, by w przyszłości zniknął ów rozdźwięk między dwiema częściami kontynentu, wydaje się niepewna. Jeśli przyjmiemy, że jednym z czynników, który zwłaszcza w dłuższej perspektywie ma wpływ na rozwój gospodarczy i być może w części odpowiada za ten obserwowany wciąż rozdźwięk, jest odpowiedni sposób organizacji zbiorowości, to próba odpowiedzi na pytanie o zapóźnienie gospodarcze Europy Środkowo-Wschodniej kieruje naszą uwagę na tę właśnie problematykę.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Rosyjski „Bliski Wschód”: religijne i społeczno-polityczne uwarunkowania rozwoju fundamentalizmu islamskiego na Kaukazie Północnym po upadku Związku Radzieckiego

by a.gryzlak

Adam Martofel

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 12, grudzień 2018, ss. 37-60]

Celem niniejszego artykułu jest zobrazowanie i interpretacja religijnych i społeczno- politycznych uwarunkowań rozwoju fundamentalizmu muzułmańskiego na Kaukazie Północnym oraz wpływu, jaki mają na to zjawisko konflikty lokalne i polityka Rosji względem regionu. Rozwój nastrojów fundamentalistycznych zaś ma bezpośredni wpływ na postępującą radykalizację mieszkańców regionu, oraz pośrednio wpływa na wzrost zagrożenia terrorystycznego. Autor publikacji poddał analizie ewolucję islamu kaukaskiego i jego radykalizację pod wpływem wydarzeń, jakie miały miejsce w latach dziewięćdziesiątych XX w. oraz na początku XXI w. Analiza dotyczy w głównej mierze aspektów religijnych oraz społeczno-politycznych, lecz w celu dokładniejszego rozpatrzenia istoty problemu rozważone zostały także inne czynniki, które pośrednio lub bezpośrednio miały, bądź mają nadal wpływ na kształtowanie się radykalnego islamu na Kaukazie Północnym.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Główne założenia polityki wschodniej według Krzysztofa Skubiszewskiego w latach 1989-1993 – przyczynek do dyskusji

by a.gryzlak

Paweł Fiktus

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 12, grudzień 2018, ss. 63-73]

Powołanie w dniu 12.09.1989 r. rządu Tadeusza Mazowieckiego z prof. Krzysztofem Skubiszewskim1, – jako ministrem spraw zagranicznych nastąpiło w jednym z kluczowych momentów historii Polski. Wskutek tzw. wyborów czerwcowych w 1989 r. ze sceny politycznej ,,schodziła” rządzącą Polską przez niemal pół wieku PZPR. Również radykalne zmiany zachodziły w polityce międzynarodowej. Nieuchronny proces jednoczenia dwóch państw niemieckich, aspiracje niepodległościowe republik radzieckich jak też procesy demokratyzacji w krajach tzw. bloku wschodniego – uzależnionego politycznie od ZSRR, wieściły kryzys ustaleń jałtańsko-poczdamskich. Polska polityka zagraniczna w tym okresie stanęła wobec bardzo poważnych wyzwań. Powstanie zjednoczonego państwa niemieckiego, wywołało obawę przed istnieniem granicy zachodniej opartej na linii Nysa Łużycka-Odra oraz ewentualnymi roszczeniami terytorialnymi ze strony zachodniego sąsiada.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Neo-Wahhabism as a Military Threat to the Caucasus Regional Security in the 21st Century

by a.gryzlak

Vakhtang Maisaia

[article originally published in: "Nowy Prometeusz" nr 11, 
czerwiec 2018, ss. 11-22]

As it is known, Wahhabism (al-Wahhabiya) was created in Saudi Arabia by Muhammad Ibn Abd Al-Wahhab – the Muslim Sunni theologian, who lived in the XVIII century in Saudi Arabia. It became the official ideology of this country. Over the past several decades the main and most important aim for them has been, and still is, to spread their religious ideology as far as it is possible. They have spent more than 89 billion dollars on this over a two decade period of time. In comparison Soviet Russia spent 7 billion dollars on spreading communism during more than 7 decades. Saudi Arabia doesn’t focus only on the countries where all kinds of Islam dominates, but also on the regions where there is political instability and poverty in general. An example is the North Caucasus, where in the early 1990s sheikhs, emissaries and preachers from Arabic countries tried to spread Islam across the whole region taking advantage of its unstable political situation. They wanted to create an Islamic state – an Islamic Caliphate “from sea to sea”.

FULL TEXT OF THE INTERVIEW IN PDF

Белорусская «не»зависимость (Białoruska «nie» zależność)

by a.gryzlak

Денис Буконкин

[текст первоначально опубликован в: 
"Nowy Prometeusz" nr 11, czerwiec 2018, ss. 23-32]

В Беларуси сложилась ситуация, когда обществом востребована «охранительная» модель политики, направленная на максимальное сохранение существующего «status quo». При этом, стремление к отрицанию изменений стало своеобразной «не»зависимостью, определяющей как внутреннюю, так и внешнюю политику страны, которая по прежнему противостоит осознанию себя в качестве постколониальной формации. Именно этот момент обусловил отсутствие активных попыток со стороны белорусской власти по встраиванию страны в европейский контекст, поскольку наиболее востребованной была модель реконструирования советской действительности.

ПОЛНЫЙ ТЕКСТ СТАТЬИ В PDF

Czy Federacja Rosyjska to pozorny gwarant bezpieczeństwa Armenii?

by a.gryzlak

Jarosław Kardaś

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 11, czerwiec 2018, ss. 33-46]

W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy działania podejmowane w ostatnich latach przez Federację Rosyjską, pozwalają nadal określać ją mianem realnego sojusznika Armenii na Kaukazie Południowym. W tekście postawiono hipotezę badawczą, iż Federację Rosyjską można określić tylko pozornym sojusznikiem Armenii, ponieważ podczas tzw. wojny czterodniowej w Górskim Karabachu nie zdecydowała się na polityczne oraz militarne wsparcie państwa rządzonego przez Serża Sarkisjana. W artykule posłużono się głównie metodą decyzyjną (została wykorzystana w ujęciu działań podejmowanych przez Lewona Ter-Petrosjana, Roberta Koczariana, Serża Sarkisjana i Władimira Putina w czasie pełnienia funkcji prezydenta) oraz historyczno-genetyczną (która została wykorzystana przy wskazaniu wydarzeń historycznych, głównie z lat 90. XX w., które miały duży wpływ na formułowanie strategii bezpieczeństwa Armenii, od momentu uzyskania przez to państwo niepodległości).

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Renowacja nagrobka płk Tadeusza Schaetzla i ppłk Edmunda Charaszkiewicza na cmentarzu South Ealing w Londynie – sprawozdanie z realizacji zadania

by a.gryzlak

Na przełomie października i listopada 2017 r., staraniem Studium Europy Wschodniej UW, Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie oraz Fundacji Róbmy swoje dla kultury, został odrestaurowany grobowiec dwu zasłużonych Prometejczyków: płk. Tadeusza Schaetzla i ppłk Edmunda Charaszkiewicza. Prace renowacyjne miały miejsce na cmentarzu South Ealing w Londynie i wykonane zostały dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą 2017”.

Ogólny widok nagrobka przed renowacją

 

Czytaj cały artykuł

 

Republika Turecka po nieudanym puczu. Quo vadis?

by a.gryzlak | Leave a comment

Mateusz Chudziak

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 10, grudzień 2016, ss. 29-37]

Od dłuższego czasu w Turcji można zaobserwować proces, który w najbardziej ogólny sposób można ująć jako stopniowe oddalanie się tego kraju od Zachodu. Oznacza to również postępującą przebudowę państwa, mającą na celu ostateczny demontaż pozostałości starego kemalistowskiego systemu. W ostatnim czasie kluczową sprawą stał się jednak konflikt wewnątrz konserwatywnego obozu politycznego. Prowadzona w jego szeregach walka powoduje zwrócenie się władz w kierunku dawnych kemalistowskich oponentów, a także redefinicję tureckiej tożsamości. Wspólną cechą współpracujących ze sobą dotychczasowych wrogów jest negatywny stosunek do Zachodu. Zarówno ta współpraca, jak i współgrająca z nią społeczna mobilizacja, pozwalają na dokonanie trwałej zmiany istniejącego porządku społeczno-politycznego.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF