XX Jubileuszowa Międzynarodowa Konferencja Prometejska, 24-25 października 2024 – nabór zgłoszeń

Zapraszamy do wzięcia udziału w XX Jubileuszowej Międzynarodowej Konferencji Prometejskiej

Imperializm i Kolonializm w Badaniach Sowietologicznych,

która odbędzie się w dniach 24-25 października 2024 na Uniwersytecie Warszawskim.

Coraz częściej badacze zajmujący się historią Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, Azji Środkowej i Kaukazu analizując współczesne reżimy polityczne i tradycji ideologiczne sięgają do ważnych koncepcji historycznych, jak imperializm, kolonializm, które również uzupełniają czasami cząstką – neo. Tym samym intelektualiści i badacze podkreślają ciągłość rosyjskiej tradycji politycznej z XVI wieku, kiedy w Cesarstwie Moskiewskim pojawiła się idea o Moskwie –Trzecim Rzymie i aż do wizji rosyjskiego „osobogo puti” sensu largo.
W XX w. bolszewicy którzy doszli do władcy z hasłami walki z rosyjskim imperializmem po wygraniu wojny domowej walczyli o odbudowę mocy i granic imperialnych monarchii Romanowów. Po przyjęciu nowopowstałych państw Kaukazu, Azji Środkowej, Ukrainy i Białorusi wraz z militarną obecnością na zajętych terytoriach było kontynuowano ideologię o cywilizacyjnej misji Rosji Sowieckiej. W okresie stalinizmu na początku lat trzydziestych XX w. nastąpiło wzmocnienie imperialnej ideologii i ambicji geopolitycznych.
Rozpadowi Związku Sowieckiego w 1991 r. towarzyszyły dyskusje naukowe, jak i badania nad totalitaryzmem, represjami oraz stosowanymi narzędziami przemocy. Dopiero inwazja Rosji w 2022 r. na Ukrainę sprowokowała zachodnią historiografię do ponownej analizy dziedzictwa imperialnego Rosji i jego odzwierciedlenie na terenie Europy Środkowo-Wschodniej. Nieraz jest ono badano przez optykę metodologii postkolonialnej. Podejście to budzi nieraz pytania i wątpliwości historyków, antropologów, kulturologów z Europy Środkowo-Wschodniej.

Konferencja poświęcona będzie historycznemu i teoretycznemu wymiarowi imperializmu i kolonializmu w studiach sowietologicznych oraz różnym formom imperializmu kulturalnego, przeszłym i obecnym próbom (przywrócenia) ustanowienia przez Rosję geopolitycznej dominacji w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, Kaukazu i Azji Środkowej.
Uznając ważną rolę dyskusji nad imperialistyczną istotą Rosji, podczas konferencji zostanie omówione zagadnienie totalitaryzmu w historii Rosji oraz historia antysowieckiego ruchu oporu.
Zapraszamy znawców Rosji do debaty o percepcji Rosji carskiej, sowieckiej oraz współczesnej w zachodniej historiografii oraz w krajach tzw. Globalnego Południa.
Zachęcamy historyków i ekspertów od Rosji oraz ZSRS do wymiany intelektualnej i rozważenia, dlaczego temat sowieckiego kolonializmu nie był dominującym sposobem rozumienia historii ZSRS.
Przyjmując podejście interdyscyplinarne zapraszamy prelegentów zajmujących się historią, antropologią, kulturoznawstwem, językoznawstwem, naukami politycznymi, socjologią i innymi dyscyplinami.

Potencjalne tematy będące przedmiotem zainteresowania Konferencji:
– Zagadnienia rosyjskiego imperializmu w pracach działaczy prometejskich,
– Cechy i właściwości rosyjskiego imperializmu,
– Pojęcie imperium w rosyjskiej myśli politycznej,
– Wizja kolonializmu rosyjskiego w myśli intelektualnej narodów Europy Środkowo-Wschodniej,
– Polityka narodowościowa imperium rosyjskiego i ZSRR,
– Historia antysowieckiego ruchu oporu,
– Ekspansjonistyczne koncepcje w historii Europy Środkowo-Wschodniej,
– Koncepcja Ruskiego miru jako imperializmu wspólnotowego,
– Imperializm i kolonializm w perspektywie porównawczej,
– Kulturalne przejawy kolonializmu,
– Granice imperium i kolonialne pogranicza,
– Imperializm i język,
– Kolonialna dominacja przez pryzmat gender, płci i problemów etnicznych.
Organizatorzy są otwarci na wszelkie tematy mieszczące się w zaproponowanych zagadnieniach.

Zgłoszenia na konferencję prosimy przesyłać drogą elektroniczną na adres mailowy programy.studium@uw.edu.pl do 31 sierpnia 2024 r.

Formularz aplikacyjny/Application form

Komitet naukowo-organizacyjny konferencji zastrzega sobie prawo do ostatecznej decyzji o zakwalifikowaniu tekstu wystąpienia i jego opublikowania.
O zakwalifikowaniu referatu organizatorzy będą powiadamiać w terminie do 15 września, zastrzegając sobie prawo do odrzucenia zgłoszonych propozycji referatów bez podania przyczyn. Wybrane referaty będą opublikowane w czasopiśmie „Nowy Prometeusz”.

Długość referatu do 20 minut.
Miejsce konferencji: Uniwersytet Warszawski
Języki konferencji: polski i angielski.
Opłata: Udział w konferencji jest bezpłatny.

Dla uczestników przyjeżdżających spoza Polski możemy dokonać rezerwacji w hotelu Uniwersytetu Warszawskiego „Hera” lub „Gromada”.

Komitet naukowy:
dr Oleksandr Avramchuk (Katolicki Uniwersytet Lubelski)
prof. Zaur Gasimov (Uniwersytet w Bonn)
prof. Gennadii Korolov (Centrum Mieroszewskiego)
dr Katsiaryna Kryvichanina (Studium Europy Wschodniej UW)
Jan Malicki dr h.c. (Studium Europy Wschodniej UW)
dr Witold Rodkiewicz (Studium Europy Wschodniej UW)
Komitet organizacyjny:
dr Shahla Kazimova (Studium Europy Wschodniej) – Redaktor Naczelna
Hanna Kalinowska (Studium Europy Wschodniej UW)
Denys Kutsenko (Studium Europy Wschodniej UW)

Działalność antysowieckiej emigracji kaukaskiej w Turcji

Szahla Kazimowa

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w:
"Nowy Prometeusz" nr 2, lipiec 2013, ss. 213-222]

Od końca 1920 roku, kiedy bolszewicy krok po kroku okupowali coraz to nowe tereny byłego Imperium Rosyjskiego i energicznie zwalczali armię „białych” Rosjan, rozpoczął się napływ do Turcji emigracji z Rosji, Kaukazu, Krymu i Azji Środkowej. „Konstantynopol przemienił się w tymczasową kwaterę <Rosji na uchodźstwie>, albo po prostu Emigracji, jak swoją nową, ruchomą ojczyznę nazywali uciekinierzy”1.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Stosunki polityczne Ukraińców i Tatarów krymskich w okresie międzywojennym

Wołodymyr Komar

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w:
"Nowy Prometeusz" nr 2, lipiec 2012, ss. 185-193]

Pierwsza wojna światowa spowodowała rozpad imperium rosyjskiego, natomiast rewolucja październikowa 1917 r. stała się katalizatorem ruchów wyzwoleńczych narodów Rosji. W regionie Morza Czarnego niezależność ogłosiły, między innymi, Krym – 13 grudnia 1917 r. i Ukraińska Republika Ludowa (URL) – 22 stycznia 1918 r.[1]

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Kaukaz w polityce MSZ – rola i znaczenie Konsulatu Generalnego RP w Tbilisi w okresie międzywojennym

Marcin Kruszyński

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w:
"Nowy Prometeusz" nr 2, lipiec 2012, ss. 243-255]

Traktat ryski z 18 marca 1921 r. kończył co prawda stan wojny pomiędzy Polską a Rosją Radziecką, ale pozostawiał wiele kwestii nierozstrzygniętych. Jedną z nich był m.in. problem zajętych przez Moskwę republik kaukaskich1, obszaru nie objętego zasięgiem wspomnianego porozumienia. Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych (MSZ) szybko stanęło więc przed poważnym dylematem – politycznym i moralnym zarazem – jak ułożyć sobie względnie poprawne stosunki z Kremlem, nie zapominając o mieszkańcach Kaukazu, bliskich Polakom tak ze względu na podobną historię jak i istniejące tam od końca XIX w. dość liczne skupiska Polonii.2

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Przyszłość Rosji. Rozbieżne scenariusze 2020-50.

Kazimierz Wóycicki

[niniejszy tekst opublikowany został w:
"Nowy Prometeusz" nr 2, lipiec 2012, ss. 131-136]

Przewidywania dotyczące przyszłości Rosji są skrajnie rozbieżne. Z jednej strony są prognozy mówiące o możliwości terytorialnego rozpadu Federacji – jak przewidywał raport CIA1 – z drugiej strony zaliczana ona zostaje do grupy wyłaniających się nowych potęg (BRIC), jak prognozuje wybitny ekonomista, jakim jest Sachs.

Tatarzy polscy w ruchu prometejskim

Selim Chazbijewicz

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w:
"Nowy Prometeusz" nr 2, lipiec 2012, ss. 199-207]

Po odzyskaniu niepodległości w roku 1918 w granicach odrodzonej Rzeczypospolitej mieszkało ok. sześć tysięcy Tatarów wyznających islam. Skupieni byli przede wszystkim na terenach ówczesnych województw: wileńskiego i nowogródzkiego oraz w niewielkim stopniu w województwie wołyńskim. Według danych przedwojennego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w roku 1925 w Polsce zamieszkiwało 5805 muzułmanów. Zorganizowani byli w 18 parafii, posiadających 16 meczetów. Obowiązki duchownych pełniło 18 imamów mających do pomocy 12 muezzinów (odpowiednik wikarego).

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Turcy meschetyńscy – historia i współczesność w Gruzji i innych państwach postradzieckich

Aleksandra Gryźlak

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w:
"Nowy Prometeusz" nr 2, lipiec 2012, ss. 103-115]

Po upadku Związku Radzieckiego w 1991 roku, natychmiast ujawniły się konsekwencje niesprawiedliwej polityki narodowościowej władz komunistycznych. Jedna z najbardziej przejmujących historii dotyczy losów narodowości deportowanych przez Józefa Stalina w 1944 roku do Azji Środkowej. Wśród nich znajdują się m. in. Tatarzy krymscy, Czeczeni i wiele innych nacji. Niniejszy artykuł dotyczy Turków meschetyńskich – mniej znanych ofiar nie tylko deportacji w 1944 roku z Gruzji, ale także pogromów w Uzbekistanie w 1989 roku.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Józef Piłsudski jako prometeista

Włodzimierz Suleja

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w:
"Nowy Prometeusz" nr 2, lipiec 2012, ss. 155-159]

Z perspektywy współczesnego Polaka prometeizm postrzegany jest przede wszystkim jako postawa etyczna, mająca swe źródła w początkach XIX stulecia,a sprowadzająca się w pierwszym rzędzie do podejmowania – wzorem mitycznego syna tytana Japeta – działań dla dobra ludzkości. W wypracowaniu maturalnym musiałyby zatem pojawić się odwołania do twórczości Byrona i Shelleya, a pozostając na gruncie rodzimej literatury Słowackiego, Mickiewicza, Goszczyńskiego czy Kasprowicza. A jednak ideę prometejską w pełni zasadnie wiąże się również z okresem  międzywojennym, a ściślej rzecz ujmując z politycznymi poczynaniami polityków skupionych wokół Józefa Piłsudskiego.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Gruziński egzamin z demokracji

Rewaz Dżorbenadze, Krzysztof Łukjanowicz

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w:
"Nowy Prometeusz" nr 2, lipiec 2012, ss. 141-149]

Kurs polityczny oparty o zachodnie wartości liberalno – demokratyczne, który obrany został przez Tbilisi na początku obecnego stulecia, zdeterminował kolejne lata rozwoju gruzińskiej państwowości. Proces transformacji w Gruzji wciąż trwa a podstawowym celem obecnego obozu rządzącego jest integracja ze światem zachodniej demokracji. Ostatnie dwadzieścia lat w gruzińskiej historii można nazwać okresem poszukiwania własnej tożsamości.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF