Koncepcja klinów geopolitycznych i system ich funkcjonowania na przykładzie Rosji

Egidijus Motieka

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.39-72]

Rozpoczęta przez Rosję agresywna polityka oparta na bezpośredniej sile militarnej, była przez jej sąsiadów, Gruzję i Ukrainę, najczęściej określana jako „agresja”, „kontynuacja polityki imperialnej”, „chęć powrotu do dawnej świetności ZSRR”, „próby utrzymania obronnej i życiowej przestrzeni WNP” itd. Ze wszystkim tym pozostaje się zgodzić. Jednakże, na ile systemowo zaplanowany jest rozwój rosyjskiej przestrzeni geopolitycznej i terytorialnej? Czy jest to rzeczywiście rozwój, czy po prostu desperacka próba zahamowania postępującego procesu rozpadu WNP, który powodują impas ideologiczny (połączenie wartości sowieckich z zasadami funkcjonowania sterowanego kapitalizmu), pustka kulturowa oraz rozrośnięte eurazjatyckie ambicje geopolityczne, które wynikają z przyznanej sobie roli przywódcy panslawistycznego świata?

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Pamięć historyczna w Rosji Wywiad z Janem Raczyńskim, wiceprezesem Stowarzyszenia “Memoriał”

rozm. Andrzej Turkowski

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 9, lipiec 2016, ss. 67-78]

(…) Putin nie obawia się tego, że ktokolwiek będzie mu wypominał to, że jest czekistą, szczególnie, że sam, osobiście nie popełniał tych zbrodni o jakich myślimy kiedy mówimy „czekista”. Był trzeciorzędnym wywiadowcą, potem śledził zagranicznych studentów na Uniwersytecie w Leningradzie – zatem były to raczej mało znaczące aktywności. Problem leży w innym miejscu, a mianowicie w ustanowieniu priorytetów, tzn. co jest ważniejsze – państwo czy ludzie. Osądzenie Stalina i przyznanie, że państwo może być przestępczym, oznaczałoby przyznanie, że jest coś ważniejszego niż to wielkie państwo, które było potężne i które budziło postrach. Tym sposobem zakorzenił się, również wśród ludzi inteligentnych i wykształconych, pogląd że to wielkie państwo jest samo w sobie czymś niezwykle ważnym. I to właśnie jest tym, z czego władza nie może zrezygnować. W centralnym punkcie jest marzenie, w imię którego można robić wszystko.

PEŁEN TEKST WYWIADU W PDF

Zapis dyskusji „Russian Neo-imperialism. A Myth or a Threat?”

Adam Balcer, Roman Backer, Mikołaj Iwanow, Paweł Kowal, Andrew Nagorski

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 8, październik 2015, ss. 13-34]

Dyskusja odbyła się 12 lipca 2015 roku, na Uniwersytecie Warszawskim, jako część XII dorocznej konferencji Warsaw East European Conference 2015 „Russia and its Neighbors” zorganizowanej przez Studium Europy Wschodniej UW. Dyskusję moderował Adam Balcer.

PEŁEN TEKST DYSKUSJI W PDF

Polityka tożsamości w dzisiejszej Rosji: ideologia i działania Kremla

Katarzyna Chawryło

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 8, październik 2015, ss. 45-54]

Po upadku Związku Radzieckiego Rosja stanęła przed wyzwaniem, jak zbudować i utrwalić nową tożsamość narodową. Choć zmieniły się granice państwa, ustrój polityczny oraz po ponad siedemdziesięciu latach odrzucono ideologię komunizmu, zmianom tym nie towarzyszyła świadoma i otwarta dyskusja na temat nowej identyfikacji narodowej obywateli, co przyczyniło się powstania kryzysu tożsamości w społeczeństwie. Obecne władze państwa rosyjskiego z Władimirem Putinem na czele, świadome problemu, zwiększyły wysiłki na rzecz konsolidacji heterogenicznego pod względem religijnym i etnicznym społeczeństwa rosyjskiego i utrwalenia identyfikacji obywateli z państwem, widząc w tych działaniach korzyści polityczne.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Dywersyfikacja po rosyjsku: meandry eksportowej polityki Gazpromu

Szymon Kardaś

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 8, październik 2015, ss. 35-43]

Najgłębszy od wielu lat kryzys w stosunkach Rosji z Zachodem, będący bezpośrednią konsekwencją rosyjskiej agresji na Ukrainę, sprawił, że nasiliły się dyskusje na temat perspektyw zapowiedzianego przez Kreml „zwrotu na Wschód”. Moskwa, niejako w odpowiedzi na próby izolowania jej przez Zachód, w tym na wprowadzone przeciwko Rosji sankcje personalne i gospodarcze, zaczęła jeszcze bardziej ostentacyjnie deklarować wolę zacieśniania relacji z Chinami. Potwierdzeniem tego były organizowane w ostatnich dwóch latach spotkania na szczycie, podczas których w świetle kamer podpisywano dziesiątki (w większości przypadków ramowych) umów gospodarczych. Szczególne znaczenie mają w tym kontekście porozumienia energetyczne. Wyjątkowo ciekawa wydaje się analiza perspektyw dywersyfikacji rosyjskiej, zewnętrznej polityki gazowej. Ponieważ w ostatnich latach Gazprom, największy – kontrolowany przez państwo – producent gazu w Rosji, musiał zmierzyć się z szeregiem wyzwań na strategicznym europejskim rynku, a jednocześnie zintensyfikował swoje działania na Wschodzie (głównie w relacjach z Chinami), warto zastanowić się czy Chiny mogą się stać dla rosyjskiego koncernu nową gazową „ziemią obiecaną”.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Szanghajska Organizacja Współpracy i polityka Chin w Azji Środkowej

Konrad Zasztowt

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w:
"Nowy Prometeusz" nr 3, grudzień 2012, ss. 43-49]

Koniec minionej dekady i początek obecnej to okres znacznego wzrostu wpływów Chin w Azji Środkowej. Proces ten wiąże się ze zmniejszeniem znaczenia innych graczy w regionie: Rosji, Stanów Zjednoczonych i państw europejskich. Dla rządu chińskiego Azja Środkowa pozostaje ważna w aspekcie gospodarczym, politycznym, a także ze względów bezpieczeństwa. Wspólnie z Rosją i czterema spośród pięciu republik Azji Środkowej Chiny współtworzą Szanghajską Organizację Współpracy (SOW).

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Przyszłość Rosji. Rozbieżne scenariusze 2020-50.

Kazimierz Wóycicki

[niniejszy tekst opublikowany został w:
"Nowy Prometeusz" nr 2, lipiec 2012, ss. 131-136]

Przewidywania dotyczące przyszłości Rosji są skrajnie rozbieżne. Z jednej strony są prognozy mówiące o możliwości terytorialnego rozpadu Federacji – jak przewidywał raport CIA1 – z drugiej strony zaliczana ona zostaje do grupy wyłaniających się nowych potęg (BRIC), jak prognozuje wybitny ekonomista, jakim jest Sachs.