Category Archives: Współczesność

Polityka zagraniczna Gruzińskiego Marzenia (2012 – 2016). Relacje Gruzji z UE, NATO i Rosją w cieniu wewnątrzgruzińskiego konfliktu politycznego

by a.gryzlak | Leave a comment

Konrad Zasztowt, Małgorzata Zawadzka

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 10, grudzień 2016, ss. 11-25]

Celem artykułu jest ocena czterech lat rządów koalicji Gruzińskiego Marzenia (GM). Szczególny nacisk położony jest na politykę zagraniczną i związane z nią aspekty polityki wewnętrznej. Motorem reform koalicji GM były zachęty ze strony UE i NATO, m.in. podpisanie umowy stowarzyszeniowej z UE, obietnica wprowadzenia ruchu bezwizowego dla Gruzinów podróżujących do Unii oraz dalsze wsparcie modernizacji armii gruzińskiej przez Sojusz Północnoatlantycki. Jednocześnie jednak na relacje Gruzji z UE i NATO negatywny wpływ miał wewnętrzny konflikt polityczny między rządem GM a opozycją. Pomimo pojednawczej polityki władz w Tbilisi, nie zdołano naprawić relacji z Rosją. Ich poprawa uzależniana jest przez Kreml od bezwarunkowego przywrócenia rosyjsko-gruzińskich stosunków dyplomatycznych zerwanych po wojnie pięciodniowej w 2008 roku. Było to warunkiem nie do przyjęcia dla Gruzji, gdyż oznaczałoby akceptację rosyjskiej okupacji i pełzającej aneksji regionów Abchazji i Cchinwali.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

„Zmierzch” czy już „noc” Emiratu Kaukaskiego?

by a.gryzlak | Leave a comment

Jarosław Kardaś

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 10, grudzień 2016, ss. 41-52]

Kaukaz Północny przez wiele lat uchodził za najbardziej niestabilny region Federacji Rosyjskiej. Świadczą o tym dwie wojny czeczeńskie oraz samo odrodzenie islamu (w tym również radykalnego) na tych terenach po upadku Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Istnieje także przekonanie, że republiki leżące na Kaukazie Północnym są tak odmienne kulturowo od rosyjskiego centrum, iż nie powinno się ich traktować jako integralnej części samej Federacji1. Wydaje się również, że Rosja nie ma obecnie wypracowanej długofalowej polityki wobec Kaukazu Północnego. Częściowa stabilizacja tego regionu (którą możemy obserwować w ostatnich latach) jest wynikiem raczej splotu kilku czynników natury wewnętrznej oraz zewnętrznej, aniżeli zastosowania konkretnej koncepcji politycznej (która będzie możliwa do realizowania także w przyszłości).

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

How to Make Sense of the Donbas in the Russian-Ukrainian Confl ict in the 21st Century

by a.gryzlak | Leave a comment

Hiroaki Kuromiya

[text originally published in:
"Nowy Prometeusz" nr 9, lipiec 2016, ss. 11-22]

The war Russia unleashed against Ukraine in the spring of 2014, which continues to this day, has brought the Donbas in Ukraine to the attention of the entire world. The ongoing war is being fought almost entirely in the Donbas, an industrial centre of coal and steel, and the fortress of allegedly pro-Russian separatists, producing thousands of casualties, both military and civilian. Unlike Crimea, the Donbas, or the Donetsk Basin, has never been a household name in any country outside the former Soviet Union. The fact that little is known about the Donbas and its past makes it difficult for outsiders to comprehend the present situation, let alone to place it within the wider historical context of Ukraine and Russia. To make matters worse, Moscow’s overwhelming propaganda machine has capitalized on this ignorance to distort the historical and political background of the present war in the Donbas.
This essay addresses the issue of the historical identities of the Donbas and seeks to provide a framework to understand the present war in the Donbas.

FULL TEXT OF THE ARTICLE IN PDF

„Żywa Biblioteka Donbasu” – jako opowieść o zaniechaniach Kijowa wobec regionu

by a.gryzlak | Leave a comment

Marta Studenna-Skrukwa

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 9, lipiec 2016, ss. 25-33]

Wojna w Donbasie przyczyniła się do powstania kilku bardzo interesujących i, ze względu na ciągle aktualną potrzebę wewnątrz ukraińskiego dialogu o tożsamości narodowej, niezwykle cennych, inicjatyw. Warto w tym miejscu przywołać dwie edycje naukowo-kulturalnego festiwalu „Donkult” zorganizowanego przez Fundację „Złoża Sztuki” w 2014 i 2015 r., które zgromadziły naukowców i artystów z całego świata zajmujących się specyfiką regionalną Donbasu1. Popularność zyskały też, poświęcone Donbasowi, projekty Fundacji „Izolacja – Platforma Inicjatyw Kulturalnych”, założonej w 2010 roku w Doniecku, skoncentrowane w głównej mierze na zachowaniu industrialnego dziedzictwa Ukrainy2. Wreszcie, inspiracji do napisania niniejszego tekstu dostarczyła seria wywiadów-rzek z przedstawicielami ukraińskiej inteligencji pochodzącymi z Donbasu, a obecnie przebywającymi poza ogarniętym wojną regionem, publikowana na łamach gazety internetowej Ukrajins’ka Prawda od końca listopada 2014 roku do początku lutego 2015. Projekty te, zgodnie ze swoimi założeniami, przybliżały z perspektywy „zwykłych ludzi” najnowszą historię Donieckiego Zagłębia Węglowego oraz problemy przed jakimi stoi ono w epoce poprzemysłowej, a przez to sylwetkę jego mieszkańca mieszkańcom pozostałych regionów Ukrainy.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Abchazja w obrazach filmowych Giorgiego Owaszwilego

by a.gryzlak | Leave a comment

Stanisława Budzisz-Cysewska

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 9, lipiec 2016, ss. 49-55]

O współczesnym kinie gruzińskim można mówić od lat zerowych XXI wieku. Zakończyła się pewna epoka i kino zmieniło tor. Pojawiły się też nowe możliwości. W 2008 roku powołano do życia Gruzińskie Narodowe Centrum Filmowe, zaczęły powstawać niezależne studia filmowe i pojawiać się producenci. Wprowadzono także zmiany w prawie podatkowym, co zachęciło twórców z innych krajów do kręcenia filmów w Gruzji. Kino gruzińskie niezaprzeczalnie przeżywa dzisiaj swój renesans. Autorzy nie muszą już borykać się z cenzurą, tworzyć propagandowych agitek lub w zawoalowany sposób stawać po drugiej stronie barykady, narażając się na pozostanie na przysłowiowej półce. Tradycja filmu gruzińskiego jest bardzo bogata. Twórcy tego kina zajmują poczesne miejsce w historii kina światowego. Wystarczy wspomnieć choćby takich reżyserów jak Tengiz Abuładze, Otar Joseliani, Michaił Kałatozow czy Michaeil Cziaureli. Wyjątkowość tego kina dostrzegał nietuzinkowy artysta Federico Fellini. Wyrażał się o nim jako o wysmakowanym, filozoficznie lekkim zjawisku w którym „jest (…) wszystko, co może doprowadzić mnie do płaczu, a muszę powiedzieć, że niełatwo to zrobić”. Kino gruzińskie zdecydowanie jest kameralne, wyciszone, skoncentrowane na indywidualizmie.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Ukraińska młodzież w Polsce – pragnienie osobistego rozwoju czy przyszłość polskiej gospodarki?

by a.gryzlak | Leave a comment

Olena Silchuk
[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 9, Lipiec 2016, ss. 37-45]

Współczesny świat dyktuje nam warunki życia i zachowania. Granice państw oraz kultur zacierają się. Przeciętny młody człowiek nie przywiązuje się do jednego miejsca, szuka lepszych warunków życia i samorealizacji. Powszechnie mówi się o migracji zewnętrznej oraz wewnętrznej. Kwestia imigrantów powoduje konflikty; wśród obywateli państw docelowych powstają stereotypy dotyczące tej grupy społecznej. Na przykładzie młodych ukraińskich imigrantów w Polsce spróbuję określić przyczyny i skutki procesów migracyjnych.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Polityka tożsamości w dzisiejszej Rosji: ideologia i działania Kremla

by a.gryzlak | Leave a comment

Katarzyna Chawryło

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 8, październik 2015, ss. 45-54]

Po upadku Związku Radzieckiego Rosja stanęła przed wyzwaniem, jak zbudować i utrwalić nową tożsamość narodową. Choć zmieniły się granice państwa, ustrój polityczny oraz po ponad siedemdziesięciu latach odrzucono ideologię komunizmu, zmianom tym nie towarzyszyła świadoma i otwarta dyskusja na temat nowej identyfikacji narodowej obywateli, co przyczyniło się powstania kryzysu tożsamości w społeczeństwie. Obecne władze państwa rosyjskiego z Władimirem Putinem na czele, świadome problemu, zwiększyły wysiłki na rzecz konsolidacji heterogenicznego pod względem religijnym i etnicznym społeczeństwa rosyjskiego i utrwalenia identyfikacji obywateli z państwem, widząc w tych działaniach korzyści polityczne.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Dywersyfikacja po rosyjsku: meandry eksportowej polityki Gazpromu

by a.gryzlak | Leave a comment

Szymon Kardaś

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 8, październik 2015, ss. 35-43]

Najgłębszy od wielu lat kryzys w stosunkach Rosji z Zachodem, będący bezpośrednią konsekwencją rosyjskiej agresji na Ukrainę, sprawił, że nasiliły się dyskusje na temat perspektyw zapowiedzianego przez Kreml „zwrotu na Wschód”. Moskwa, niejako w odpowiedzi na próby izolowania jej przez Zachód, w tym na wprowadzone przeciwko Rosji sankcje personalne i gospodarcze, zaczęła jeszcze bardziej ostentacyjnie deklarować wolę zacieśniania relacji z Chinami. Potwierdzeniem tego były organizowane w ostatnich dwóch latach spotkania na szczycie, podczas których w świetle kamer podpisywano dziesiątki (w większości przypadków ramowych) umów gospodarczych. Szczególne znaczenie mają w tym kontekście porozumienia energetyczne. Wyjątkowo ciekawa wydaje się analiza perspektyw dywersyfikacji rosyjskiej, zewnętrznej polityki gazowej. Ponieważ w ostatnich latach Gazprom, największy – kontrolowany przez państwo – producent gazu w Rosji, musiał zmierzyć się z szeregiem wyzwań na strategicznym europejskim rynku, a jednocześnie zintensyfikował swoje działania na Wschodzie (głównie w relacjach z Chinami), warto zastanowić się czy Chiny mogą się stać dla rosyjskiego koncernu nową gazową „ziemią obiecaną”.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

II Światowy Kongres Tatarów Krymskich. 31 lipca – 2 sierpnia 2015 roku, Ankara. Relacja

by a.gryzlak | Leave a comment

Aziz Vatanym

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 8, październik 2015, ss. 71-79]

9 grudnia 2007 roku Kutułtaj Tatarów Krymskich postanowił, że Medżlis, wspólnie z krymskotatarskimi organizacjami i stowarzyszeniami, zorganizuje Światowy Kongres Tatarów Krymskich. Głównym celem działalności Kongresu miała być konsolidacja i koordynacja działań organizacji społecznych Tatarów Krymskich, powstałych na Ukrainie i w innych krajach, dla ułatwienia procesu odrodzenia i dalszego rozwoju społeczności Tatarów, która po dziesięcioleciach wygnania wróciła na ziemię ojczystą – Krym. Po zakończeniu uroczystych obchodów 65. rocznicy deportacji sowieckiej, w dniach 19 – 22 maja 2009 roku odbył się I Światowy Kongres Tatarów Krymskich.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Miejsce kobiety we współczesnej gruzińskiej rodzinie

by a.gryzlak | Leave a comment

Natallia Paulovich

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 8, październik 2015, ss. 55-70]

W Gruzji istnieje żartobliwe powiedzenie, że kobieta, kiedy wita gości, zamiast dać im rękę na powitanie podaje łokieć. Wynika to z faktu, że jej ręce są wybrudzone od mąki, ponieważ przez cały czas gotuje jedzenie. Szczerze mówiąc, przeprowadzając badania w Gruzji, nigdy z taką sytuacją się nie spotkałam, ale jedno wiem na pewno: jedzenie i jego gotowanie odgrywają dużą rolę w gruzińskim społeczeństwie. Dowodem na to są chociażby wypowiedzi turystów, którzy z zachwytem opowiadają o obfitości gruzińskich potraw, z którymi musieli poradzić sobie w tym kraju. Warto przy tym zauważyć, że w ostatnich latach Gruzja staje się bardzo popularnym miejscem turystycznym, co jest ściśle powiązane z zainteresowaniem tym krajem wśród dziennikarzy, organizacji pozarządowych. Gruzja staje się również przedmiotem zainteresowań naukowych.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF