Category Archives: Z Archiwum

Ali Mardan bey Topczybaszy w oczach Mehemmeda Emina Resulzade (1936)

by a.gryzlak | Leave a comment

Paweł Libera

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w:
"Nowy Prometeusz" nr 4, październik 2013, ss. 189-198]

Ali Mardan bey Topczybaszy i Mehemmed Emin Resulzade to bez wątpienia najwybitniejsi azerbejdżańscy politycy pierwszej połowy XX wieku. Obydwaj dążyli do tego samego celu i walczyli o niepodległość Azerbejdżanu. Obydwaj byli związani także, choć w różnym stopniu, z ruchem prometejskim. Pierwszy był przewodniczącym Delegacji Azerbejdżanu na Konferencję Pokojową w Paryżu, drugi kierował Centrum Narodowym Azerbejdżanu.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Deklaracja programowa Polskiej Grupy „Prometeusza” w Londynie z 19 marca 1951 r.

by a.gryzlak | Leave a comment

Marek Kornat

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w:
"Nowy Prometeusz" nr 3, grudzień 2012, ss. 163-170]

Czy w ogóle można mówić o prometeizmie po II wojnie światowej? Czy inicjatywy na tym polu – w sferze polskiej myśli politycznej – rozpatrywać jako nową jakość, czy też raczej kontynuację idei prometejskiej sprzed 1939 roku? Czy pojawienie się nowych narodów zniewolonych przez Sowietów zmieniało charakter całej koncepcji? Pytania te wymagałyby osobnej refleksji – na którą nie będzie tu miejsca.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Depesze Dżafera Sejdameta do Ligi Narodów i do Marszałka Piłsudskiego w sprawie objęcia przez Polskę mandatu nad Krymem z komentarzem P. Libery

by a.gryzlak | Leave a comment

Dżafer Sejdamet do Marszałka Józefa Piłsudskiego w sprawie objęcia mandatu nad Krymem przez Polskę

Paweł Libera

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w:
"Nowy Prometeusz" nr 2, lipiec 2012, ss. 317-322]

W maju 1920 roku wybitny działacz niepodległościowy Tatarów krymskich i jeden z ważniejszych działaczy prometejskich, Dżafer Sejdamet (1889-1960)[1] złożył wniosek do Ligi Narodów o objęcie Krymu mandatem przez Polskę. Akt ten nie miał wymiernych efektów politycznych, ale miał duże znaczenie moralne i jest jednym z ważniejszych momentów budowania podstaw pod przyszły ruch prometejski.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Prometejskie siedziby w przedwojennej Warszawie

by a.gryzlak

Jarosław Zieliński

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 2, lipiec 2012, ss. 341-348]

Polityczne, finansowe i organizacyjne wsparcie, jakiego międzywojenne władze polskie udzielały ruchowi prometejskiemu, znajdowało odbicie w możliwościach wynajmu lokali w miejscach niekiedy prestiżowych. Najważniejsze związane z tym prądem politycznym instytucje rzadko zmieniały siedzibę, czego nie da się powiedzieć o jednej z redakcji czasopism. Poniżej znajdzie czytelnik krótką charakterystykę tych organizacji i wydawnictw oraz opisy i losy ich warszawskich siedzib.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

От Тифлиса до Киева и Варшавы   Из истории кавказско-украинского сотрудничества в рамках движения «Прометей»  (1918-1926)                                

by a.gryzlak | Leave a comment

Георгий Мамулиа

[tekst pierwotnie opublikowano w://текст первоначально был 
опубликован в: 
"Nowy Prometeusz" nr 1, październik 2011, ss. 133-155]

Кавказско-украинское сотрудничество, – краеугольная основа, на которой, на протяжении всего периода своего существования, зиждилось движение «Прометей», – уходит своими корнями в бурные события борьбы за независимость народов Кавказа и Украины 1918-1921 гг. В это время как кавказцы, так и украинцы, прилагали все усилия для создания суверенных государств, пытаясь отстоять свою независимость как от белого, так и красного русского империализма, одинаковым образом непримиримого к стремлениям Кавказа и Украины освободится от довлеющего над ними великодержавного ига.

ПОЛНЫЙ ТЕКСТ СТАТЬИ В PDF

U źródeł idei prometejskiej. Związek Zbliżenia Narodów Odrodzonych (1921-1923)

by a.gryzlak | Leave a comment

Marek Kornat

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w:
"Nowy Prometeusz" nr 2, lipiec 2012, ss. 161-181]

Tematem niniejszego szkicu będzie opowieść o losach zapomnianej organizacji – Związku Zbliżenia Narodów Odrodzonych, która zapisała istotną kartę w dziejach idei i ruchu prometejskiego, przede wszystkim w jego genezie. Krótkotrwałe dzieje tej organizacji sprawiły, że poszła ona w zapomnienie i często nie jest nawet wspominana w studiach nad ruchem prometejskim. Tymczasem dziejów tego ruchu nie można jednak napisać bez pokazania czym był Związek Zbliżenia Narodów Odrodzonych.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Włodzimierz Bączkowski i jego bilans prometeizmu / W. Bączkowski „Prometeizm na tle epoki. Wybrane fragmenty z historii ruchu”

by a.gryzlak | Leave a comment

Marek Kornat

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w:
"Nowy Prometeusz nr 0, grudzień 2010, ss. 99-122]

Włodzimierz Bączkowski – urodzony w tym samym roku co Giedroyc (1906), zmarły również w tym samym roku, co Redaktor Kultury (2000) – zapisał ważną kartę w dziejach ruchu prometejskiego. Jego bogaty i wielowątkowy dorobek pisarski pozostaje znany nie tylko specjalistom w zakresie historii polskiej myśli politycznej. W znacznej części poświęcony jest on tematyce sowieckiej Rosji – zwłaszcza zaś jej polityce zagranicznej i narodowościowej. Warto może wspomnieć, iż jego książka Rosja wczoraj i dziś. Studium historyczno-polityczne – wydana w Jerozolimie w roku 1946, drukowana również po angielsku, stanowi cenną pozycję sowietologiczną, wartą wznowienia, bo słabo znaną dzisiaj. Wybór pism Bączkowskiego O wschodnich problemach Polski, opracowany przez Jacka Kloczkowskiego i Pawła Kowala (2000) daje poznać wielostronność refleksji politycznej o Polsce w stosunkach międzynarodowych, jaka znamionuje jego pisarstwo. Pozwala także odczuć rzadką umiejętność sięgania do historii w argumentacji politycznej.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Документ по истории кавказско-украинских взаимоотношений в период создания движения «Прометей»

by a.gryzlak

Валентина Пискун, Георгий Мамулиа

[текст первоначально опубликован в: 
"Nowy Prometeusz" nr 6, październik 2014, ss. 135-148]

После военного поражения, понесенного от российских большевиков в конце ноября 1920 г., значительная часть армии Украинской Народной Республики (по различным данным от 36 до 43 тысяч военных1 и гражданских лиц), а также правительство страны во главе с Главным атаманом Сымоном Петлюрой2 были интернированы в Польше. Тогда же было провозглашено о продолжении деятельности правительства УНР в изгнании3. Сымон Петлюра и его соратники продолжили борьбу против оккупации территории Украины. До середины 1923 г. использовалась тактика военных вторжений в пределы созданной большевиками УССР, а также организации восстаний в тылу врага. Затем стратегия была изменена.

ПОЛНЫЙ ТЕКСТ СТАТЬИ В PDF