Europa Środkowo-Wschodnia w pułapce nieefektywnych „reguł gry”? Rozważania nad mechanizmami typowymi dla procesu normatywnej regulacji i ich wpływem na rozwój gospodarczy regionu

by a.gryzlak

Łukasz Kutyło

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.73-94]

Choć w krajach Europy Środkowo-Wschodniej od trzech dekad dokonują się głębokie przeobrażenia polityczne i gospodarcze, to region ten dalej pozostaje słabiej rozwinięty od Europy Zachodniej, a szansa na to, by w przyszłości zniknął ów rozdźwięk między dwiema częściami kontynentu, wydaje się niepewna. Jeśli przyjmiemy, że jednym z czynników, który zwłaszcza w dłuższej perspektywie ma wpływ na rozwój gospodarczy i być może w części odpowiada za ten obserwowany wciąż rozdźwięk, jest odpowiedni sposób organizacji zbiorowości, to próba odpowiedzi na pytanie o zapóźnienie gospodarcze Europy Środkowo-Wschodniej kieruje naszą uwagę na tę właśnie problematykę.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Utracone nadzieje: azerbejdżańska prometejska emigracja a II wojna światowa

by a.gryzlak

Shahla Kazimova

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.137-148]

Jednym z ciekawych i zarazem budzącym emocje w historii azerbejdżańskiej politycznej emigracji jest okres drugiej połowy lat 30., nacechowany aktywnością w relacjach z Niemcami. Dla wielu współczesnych mieszkańców Azerbejdżanu sam fakt nawiązania stosunków azerbejdżańskich polityków z III Rzeszą, państwem, przeciwko któremu walczyli ich dziadkowie w szeregach Armii Czerwonej, może budzić niezrozumienie. Użyto tu wyrazu „może”, gdyż wiedza na ten temat jest w społeczeństwie azerbejdżańskim znikoma. Deficyt publikacji omawiających te relacje pozostawia wiele aspektów w cieniu domysłów i nadinterpretacji.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Репрессированные и расстрелянные поляки в советском Азербайджане

by a.gryzlak

Насиман Ягублу

[текст первоначально опубликован в: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss. 149-159]

В конце XIX – начале ХХ века на Кавказе проживало большое количество поляков, которые также оставили свой след в истории Азербайджана. Построенные ими в Баку архитектурные здания, сохраняются и по сей день. В годы Азербайджанской Демократической Республики в 1918-1920 гг. поляки принимали активное участие в государственном управлении. В 1920 году Советская Россия совместно с местными большевиками захватили власть в Азербайджане. Большевики, наряду с патриотическими сынами Азербайджана, брали в плен и подвергали расстрелам и поляков. Жертвами репрессий в 1920-х годах преимущественно были поляки, которые работали в государственных и политических учреждениях Азербайджана. В последующие годы, стали преследоваться поляки, работающих и в других сферах.

ПОЛНЫЙ ТЕКСТ СТАТЬИ В PDF

Прометейские проблемы к началу Второй мировой войны: взгляд германского дипломата Ф. фон Папена

by a.gryzlak

Салават Исхаков

[текст первоначально опубликован в: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss. 161-176]

В научной литературе, посвященной прометейскому движению, заметно сильное влияние современных межгосударственных отношений, различных идеологий, а также внутренней ситуации, особенно в сфере межнациональных и межконфессиональных отношений. Прометейское движение, как показывает современная историография, по-разному трактуется историками из ряда стран. Например, на взгляд Г. Мамулиа (Франция), это движение, с одной стороны, на основе координации всех нерусских эмигрантских антибольшевистских организаций имело своей целью воспрепятствовать внешнеполитической экспансии Кремля, с другой — это было движение всех без исключения народов, угнетаемых Россией.

ПОЛНЫЙ ТЕКСТ СТАТЬИ В PDF

Wykorzystanie publikacji naukowej w dyplomacji publicznej. Przykład albumu poświęconego emigracji gruzińskiej w II Rzeczypospolitej

by a.gryzlak

Dariusz Maciak

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.177-180]

W odstępie czterech lat w trzech językach – polskim, angielskim i gruzińskim – ukazały się trzy edycje książki autorstwa Davida Kolbai Pod skrzydłami Rzeczypospolitej. Emigracja gruzińska w Polsce 1921-1939. Autor jest Kierownikiem Seminarium Kaukaskiego Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Omawiane publikacje to w istocie imponujące szatą edytorską albumy zdjęć ukazujących życie emigracji gruzińskiej w II Rzeczypospolitej. Ich treść w skrócie prezentuję na końcu niniejszego opracowania. Pierwsza wersja książki opublikowana została w 2015 r. w języku polskim staraniem Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Promocja książki odbyła się 8 grudnia 2015 roku na Uniwersytecie Warszawskim w sali Narożnej Pałacu Tyszkiewiczów-Potockich w obecności Ambasadora Gruzji w Rzeczypospolitej Polskiej Nikoloza Nikolozishviliego, oraz profesora Vladimera Papawy, Rektora Państwowego Uniwersytetu im. Iwane Dżawachiszwili Tbilisi.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Special discussion „What is going on in Russia, Ukraine and the Caucasus? Challenges Facing Eastern Europe Today”

by a.gryzlak

John Micgiel, Julie George, Yana Gorokhovskaya, Alex Motyl

[discussion originally published in: "Nowy Prometeusz" nr 12, 
grudzień 2018, ss. 11-35]

The discussion took place on the 30th of June 2018, within the frame of the 15th Annual Warsaw East European Conference 2018 “Independence”, organised by the Centre for East European Studies University of Warsaw. The panel was co-organized by the Harriman Institute, Columbia University. It was moderated by prof. John Micgiel.

FULL TEXT OF THE DISCUSSION IN PDF

Rosyjski „Bliski Wschód”: religijne i społeczno-polityczne uwarunkowania rozwoju fundamentalizmu islamskiego na Kaukazie Północnym po upadku Związku Radzieckiego

by a.gryzlak

Adam Martofel

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 12, grudzień 2018, ss. 37-60]

Celem niniejszego artykułu jest zobrazowanie i interpretacja religijnych i społeczno- politycznych uwarunkowań rozwoju fundamentalizmu muzułmańskiego na Kaukazie Północnym oraz wpływu, jaki mają na to zjawisko konflikty lokalne i polityka Rosji względem regionu. Rozwój nastrojów fundamentalistycznych zaś ma bezpośredni wpływ na postępującą radykalizację mieszkańców regionu, oraz pośrednio wpływa na wzrost zagrożenia terrorystycznego. Autor publikacji poddał analizie ewolucję islamu kaukaskiego i jego radykalizację pod wpływem wydarzeń, jakie miały miejsce w latach dziewięćdziesiątych XX w. oraz na początku XXI w. Analiza dotyczy w głównej mierze aspektów religijnych oraz społeczno-politycznych, lecz w celu dokładniejszego rozpatrzenia istoty problemu rozważone zostały także inne czynniki, które pośrednio lub bezpośrednio miały, bądź mają nadal wpływ na kształtowanie się radykalnego islamu na Kaukazie Północnym.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Kilka refleksji o losach idei prometejskiej

by a.gryzlak

Marek Kornat

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 12, grudzień 2018, ss. 83-91]

Porozbiorowe dzieje Polski nie znały pojęcia prometeizmu. Pojęcie to występowało oczywiście w filozofii jako pogańska, grecka nauka o zbawieniu, jakie dał ludziom Prometeusz, za sprawą swego znanego czynu (kradzieży bogom ognia). Niedawno przypomniał tę koncepcję na jednej z konferencji naukowych znany filozof polski i polityk prof. Ryszard Legutko2. Książe Adam Jerzy Czartoryski nie posługiwał się pojęciem prometeizmu. Ale to co jest przedmiotem prometejskich dążeń wykładał jakże przenikliwie w swoich wystąpieniach publicznych po Powstaniu Listopadowym, na uchodźstwie, gdzie założył wielki obóz polityczny – Hotel Lambert, który słusznie uznajemy za Ministerstwo Spraw Zagranicznych nieistniejącego państwa. Pozostanie zapewne ironią historii to, że w takiej właśnie roli wystąpić przyszło dawnemu ministrowi spraw zagranicznych Rosji.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Борьба за Северный Кавказ и «джин» Ахмед Цаликов

by a.gryzlak

Салават Исхаков

[текст первоначально опубликован в: 
"Nowy Prometeusz" nr 12, grudzień 2018, ss. 211-237]

В будущем непредвзятый «историк путем объективного, спокойного ис- следования в свете событий тех времен, всех исторических фактов и документальных данных, — писал в эмиграции кабардинец П. Коцев, в 1918–1920 гг. председатель правительства Горской республики, — изучит всю ту сложную, многогранную историческую обстановку, которая привела к падению… все кавказские республики… и даст действительную… историю жизни борьбы народов Кавказа»1. По истории этой республики до сих пор нет монографического исследования, а 100-летие ее провозглашения даже не отмечалось научной общественностью в республиках Северного Кавказа.

ПОЛНЫЙ ТЕКСТ СТАТЬИ В PDF

Dlaczego Józef Piłsudski nigdy nie będzie uważany za bohatera na Litwie?

by a.gryzlak

Rustis Kamuntavicius

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 12, grudzień 2018, ss. 75-81]

Ród Piłsudskich wywodzi się ze Żmudzi i sięga swoimi korzeniami do średniowiecza. Józef Piłsudski (1867-1935) urodził się w Zułowie. Dzisiaj jest to nieduża miejscowość w Republice Litewskiej znajdująca się nieopodal Święcian, w pobliżu granicy z Białorusią. Jego serce zostało pochowane w Wilnie, na cmentarzu na Rossie. Wraz z Czesławem Miłoszem, Jerzym Giedroyciem i Gabrielem Narutowiczem – jest jednym z tych mężów stanu Litwy, którzy mieli znaczący wpływ na historię Polski w XX wieku. Pod koniec I wojny światowej stał się faktycznym przywódcą Polski i pozostawał nim aż do śmierci. Jest to najwybitniejszy polityk polski XX wieku oraz niekwestionowany bohater narodowy. Jego zasługą jest to, że w 1920 roku Polakom udało się zatrzymać natarcie bolszewików pod Warszawą, co w dużej mierze miało wpływ na powstanie odradzających się niepodległych państw Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Litwy.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF