Iurii Chainskyi
[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: "Nowy Prometeusz" nr 9, lipiec 2016, ss. 105-113]
Fora muzułmańskie zajmowały poważne miejsce w akcji propagandowej prometeistów. Jednym z pierwszych, który podkreślił ich doniosłe znaczenie w agitacji antyradzieckiej był Roman Knoll, poseł RP w Turcji w latach 1924-1926. W raporcie dla MSZ, z września 1924 r., wyartykułował on potrzebę zwrócenia uwagi świata islamu na fakt prześladowań muzułmanów w ZSRR. Zaznaczał w tym kontekście: „Jednakże ani Kaukaz w najszerszem ujęciu, ani Turkiestan z Chiwą i Bucharą włącznie nie wyczerpują problematu muzułmanów Rosji, która, po Indiach Angielskich i Indiach Holenderskich jest najpoważniejszem mocarstwem muzułmańskim świata. Na to, aby polityka nasza mogła podejść do praktycznego zdyskontowania tej kolosalnej 25-miljonowej masy nie wystarczą nam ani oficjalne stosunki nasze ze świeckim rządem angorskim, ani półprywatny kontakt z połowiczną czy bezwzględną opozycją turecką; musimy jednocześnie sięgać względem organizacji religijnych Islamu”.